ROZWIĄZANIA DYDAKTYCZNEROZWIĄZANIA DYDAKTYCZNE NIECO Z HISTORIISkoro integracja plastyki z muzyką ma swoją rację bytu popartą nie tylko historią, ale także psychologią i fizyką, można bez obaw nazwać je ogólnie sztuką, której istotą jest twórczość, wyobraźnia, wrażliwość estetyczna oraz “kierowanie ludzkimi duszami”. Tak oto już starożytni Grecy zainteresowali się wpływem, znaczeniem sztuki dla wychowania młodego człowieka. I dlatego już od XVIII w. w teorii wychowania obecny jest termin wychowanie estetyczne (F. Schller). W latach 40. XX w. pojawiły się określenia: wychowanie przez sztukę oraz wychowanie do sztuki (I. Wojnar, B. Suchodolski), rozróżniające intencję kształtowania osobowości człowieka od kształtowania jego wrażliwości estetycznej. Istnieje także koncepcja wychowania poliestetycznego ( H. Read), które stawia sobie za cel utrzymanie naturalnej intensywności wszystkich rodzajów percepcji, korelację różnych rodzajów percepcji między sobą i wobec otoczenia, wyzwalanie wyobraźni i nauczenie wyrażania własnych uczuć i myśli w komunikatywnej formie.
W Polsce już od 1968r. można czytać o ciekawych propozycjach rozwiązań problemu integracji. G. Janiszewski w artykule pt. “Korelacja wychowania muzycznego z innymi przedmiotami nauczania” (Wychowanie muzyczne w szkole nr 2/68) przedstawia zagadnienie upatrując podstawowy środek korelacji w pieśniach. Zaraz obok czytamy o “Propozycji powiązania audycji muzycznych z plastycznymi wypowiedziami młodzieży” (artykuł S. Żymełki), która szczególną rolę przypisuje wykorzystaniu ekspresji plastycznej w uprzystępnianiu percepcji muzyki, ułatwieniu wyrażania swych przeżyć. Nieco później M. Przychodzińska publikuje obszerną wypowiedź na temat “Synteza sztuk a wychowanie estetyczne w szkole” (Wychowanie muzyczne w szkole n5 5/69). Zawiera ona m.in. prezentację form zajęć integracyjnych, przy czym słusznie wydzielona z nich zostaje forma malowania piosenek, jako, że stanowi ona jedynie ilustrację tekstu. Rok 1975 przynosi kolejne propozycje i opracowania – w czasopiśmie “Wychowanie muzyczne w szkole” pojawia się seria artykułów na temat łączenia sztuk, autorstwa M. Przychodzińskiej i A. Trojanowskiej. W pracach tych możemy przeczytać o pierwszych polskich eksperymentach dotyczących integracji treści plastycznych i muzycznych, przeprowadzanych w latach 1968 – 1974 w Warszawie. METODYKA Z pewnością, nauczyciele, wraz z wprowadzeniem założeń reformy systemu edukacji w latach 90. ,zostali rzuceni na głęboką wodę. Pozbawieni odpowiedniego przygotowania, często bez specyficznych umiejętności artystycznych mieli nauczać myślenia integracyjnego na temat środków wyrazu plastycznego i muzycznego. Nikt wcześniej nie pomyślał o przygotowaniu kadry pedagogicznej, o zaopatrzeniu jej w metody, formy pracy na przedmiocie ‘sztuka’, nikt nie dał rozwiązań problemu: jak w praktyce ma wyglądać integracja sztuk w szkole? Nieco później, wprowadzone zmiany prawne (dotyczące uprawnień do nauczania poszczególnych przedmiotów, na kolejnych etapach edukacyjnych) jakby mimochodem wypełniły tę lukę, wymuszając powstanie podyplomowych studiów, które dają kwalifikacje do nauczania ‘sztuki’. Inną kwestią nadal jednak pozostaje czy muzyk będzie czuł się na siłach kształtować plastyczną wrażliwość ucznia i odwrotnie (plastyk - muzyczną), zwłaszcza, że obie sztuki charakteryzują się specyficznym i odrębnym rodzajem umiejętności praktycznych. Mimo wszystko, chodzić zawsze będzie o ogólne uwrażliwienie i nauczenie czerpania z wielu źródeł podczas pracy nad określonym zagadnieniem. I aby tak się stało to nauczyciel musi posiadać taką umiejętność, a przygotowując się do zajęć (bez względu na to czy podstawą danego tematu będzie muzyka, czy plastyka) powinien wyzwolić się z ram jednego przedmiotu i kreować lekcję na drodze skojarzeń, ujmować temat globalnie, z szerokiej perspektywy. Przykład takiego myślenia prezentuje poniższy schemat. Obecnie prawie wszystkie poradniki metodyczne do podręczników do muzyki lub plastyki zawierają już wskazówki jak łączyć i jakie treści . Na pewno można to robić na nieskończenie wiele sposobów, szczególnie, kiedy do problemu podejdziemy kreatywie. Opracowana na bazie wcześniejszych polskich doświadczeń integracyjnych, poniższa tabela ukazuje spojrzenie wspomnianej wyżej M. Przychodzińskiej i A. Trojanowskiej na formy integracji muzyki i plastyki na zajęciach szkolnych:
|
